Txuma Murugarren

Ez beste nonbait. Hemen egon behar lukete gauzatutako ametsak eta porrotak. Iragana eta bizi izandakoa etorkizun dugunaren hondoan. Bestelako munduan. Hemen gertatu behar du, orain, bete gabeko irrikak, amets apurtuak esperantza eta garaipenaren alboan.

Txuma Murugarren abeslari eta konpositoreak artista bakarti eta parerik gabekoen zantzua dauka. Sasoi Ilunak bandarekin hasi zen plazetan laurogeita hamarreko aldian. Hiru disko argitaratu zituzten, tartean Harakina, aski estimatua. Bereak ez diren bidezidorretan abiatzen ez diren horietakoa izanik, bere nortasunak daraman hartatik mugitzen da Txuma.

Nire Leihoak 2000an argitaratu zuenetik, hamabi disko sortu ditu bakarka, denak ere testu eta musika arteko lotura ezin hobekoak. Hegazkinen Arima, Gauak, Neskak eta Maletak, Nire Anaiaren Kotxeko Argiak, Hau, edo Nick Caveren Nocturama-ren omenez  egindako Gautegia bezalako lanek  artista heterodoxo baten lana bermatzen dute: bereak ditu testu guztiak eta  pop, rock, folk zein musika elektronikoarekin liluratua, txandakatu eta konbinatu egin ditu bere ekoizpen diskografiko osoan.

Musika elektronikoaren sortzaileekin kolaboratu du Templar & Birdy-rekin, itzultzaile gisa aritu da Lou Reed, Mila Esker edo Gautegia diskoetan, musikatu ditu Mathilde Maitatzeko Moduak, ikuskizunak ere musikatu ditu Julen Gabiria edo Mirande Kabaretarekin batera, Edorta Jimenez, Ane Zabala, Galder Perez Rafa Aceves, Angel Erro eta Xabi Bordaren poemak baliatu ditu, besteak beste. Sortzaile emankor eta etengabea da, euskal musikaren eta kulturaren barruan figura garrantzitsu eta originalenetako bat bihurtu da.

Hemen Beharko Luke diskoa Mutrikun (Gipuzkoa) grabatu zen osorik  hainbat saiotan, eta Txuma Murugarrenek berak ekoitzi zuen, Miguel Ramirez eta Ekaitz Hernandezekin batera. Azken disko honek Rafa Acevesen laguntza du pianoan eta Natxo Beltranena baterian, biak ere aurreko ekoizpenetan ohikoak zituen artistak.

Txumaren unibertso musikala ezagutzen ez duen entzulearentzat, Hemen Beharko Luke-n aurkituko duena egitura propioen katalogo anitz bat eta ekoizpen lan bikaina da: erritmo elektronikoetan oinarritutako poparen edertasuna Ni ez Naiz-en, mihise lehuntzaile gisa balio duen minimalismoa Dena Amiltzen Da-n testu gordinerako,  edo Ezer Ez Da Berez-en gitarra amorratuek babestutako izaera elektronikoa. Murugarren poliedriko batek Berantetsia nostalgikoa kontatzen digu aldi berean pop elektronikoena erakusten duen bitartean Lizar Bat-eko pasarte bitartez.

Tronpetan Juan de Diegoren laguntza izateaz gain, izaera elektronikoa nagusitzen da berriz ere Lagunak Joan-en edo Ez Amore Eman bezalako kantuetan, Txuma Murugarren gizaki arimaren alderik iluneneko kronista bezala ageri zaigu bietan  berezko nolakotasuna definitzen duen literaturaren zipriztinekin.

Txanpon beraren bi masailak artista ezin antzekotu baten zigilu gisa erakusten den lekua da Hemen Beharko Luke. Hitz zorrotzak, malguak, sutsuak batzuetan, musika sormen bikainarekin batera. Hemen da, orain. Bete gabeko anbizioa eta garaitutako borroka, oraindik bizi ez dena eta iristear dagoena. Txanpon beraren irudiak, azken finean, bizirik egotearen edertasun apartaren parte dira.

“Bizitzak egin ohi digun iruzurra, aurrean jartzen digun ameskeria. Garai batean atzamar puntarekin ia ukitzen genuen hura, denbora luzean heltzeko zorian zegoen hura lortzeko eman dugun denbora, jada hemen egon behar zuen hori ez da heldu eta ez da helduko. Bakoitzak bere subjektu propioa izango du itxoinaldi luze bezain antzu horretan. Baina mezua ez da ilusio guztiak bukatu direla, ez. Mezua da oraindik bizirik gaudela, zaurgarri baina bizirik eta ez dela, honez gero amore emateko ordua. Bizitza iheskorra da, esku zimurra batzuetan, baina aldi berean edertasun aparta eskaintzen digu.”

Txumak, berak diskoaren aurkezpen moduan idatzi ditu goiko hitz horiek eta ez dago kantu bilduma aparta honen lilura hobeago deskribatzerik. Baina zera gehitu dezakegu, bihotz bihotzez, goitik behera asmatzen duela Txumak mezu hori kantu hauen bitartez transmititzeko garaian.

Etxean etxekoekin sortu eta grabatutako gonbidapen honetan, bizitza azken tantaraino bizi, gozatu eta pairatzeko aldarrikapena da. Musika ona beti lagun.